Qaniwa, ñawpaq intirunakunap mikuynin, kinqawamanta aswan pisi riqsisqa, ichaqa anchavalor nutricional nisqayuq. Proteína nisqayuq, iskay kuti aswan proteína nisqayuq, llapa nisqamanta, rihu utaq arus nisqamanta, Qaniwa ancha allinmi anti ayllukunapa mikuyninmi, aswantaqa sinchi sasachakuykunata kallpachasqanrayku, pisi rupaytapas, chakiytapas. Kay cerealqa, ancha pisi quñipi puquyta, waytayta atiq, astawanqa Perú suyupi, Bolivia suyupi anti pampakunapi ima wiñan.
Qaniwa nisqaqa ancha allinmi mikunapaq, aswantaqa wawakunapaq, kuraq runakunapaq, gluten sensibilidadniyuq utaq celíaco unquyniyuq runakunapaqpas, mana glutenniyuq kasqanrayku. Yanapakun kay aaychanchikta yapakunanpaq; kay hatun chaniyuq kay aminoácidos esenciales kaqwan, kay anemia kaqwan maqanakun kay hatun hierroyuq kasqanrayku, kay 60% kay sapa punchaw chaniyuq kaqmanta huk patma kaqpi qun.
Qaniwa allin mikuy kasqanmanhinaqa, Qaniwa yanuna wasipi tukuy ima ruwayta atikun. Perú suyupiqa tutamanpaq, ensaladakunapi, pito soda, kispiña, grano sopa nisqa ñawpaqmanta pacha mikuykunapipas utaq kamchasqa chupipipas. Chaninqa hatu hatunmi, calcio, fósforo, hierro, imaymana vitaminakuna imakunapas, chaymi ñawpaq pachamantapacha anti runakunapaq allin mikuynin.
Qaniwa ancha chaninkuna
Sapa 100 gramos Qaniwa hamuq vitaminakunata tarichwan:
• Calcio: 87 mg nisqa
• Fósforo: 335 mg nisqa
• Hierro: 10,80 mg nisqa
• Vitamina B1: 0,62 mg nisqa
• Vitamina B2: 0,51 mg nisqa
• Vitamina B3: 1,20 mg nisqa
• Vitamina C: 2,20 mg nisqa
En español
La cañihua, el superalimento andino que combate la anemia y tiene más beneficios
La cañihua, un cereal ancestral de los Andes peruanos, es menos conocido que la quinua, pero posee un impresionante valor nutritivo. Rica en proteínas, con el doble de contenido proteico que cereales comunes como el trigo o el arroz, la cañihua es fundamental para la seguridad alimentaria de las comunidades andinas, especialmente por su capacidad de resistir condiciones extremas, como bajas temperaturas y sequías. Este cereal, que puede germinar y florecer a temperaturas muy bajas, se cultiva principalmente en el altiplano andino de Perú y Bolivia.
La cañihua es una excelente alternativa nutricional, especialmente para niños, adultos mayores y personas con sensibilidad al gluten o enfermedad celíaca, ya que es libre de gluten. Contribuye al aumento de la masa muscular gracias a su alta concentración de aminoácidos esenciales, y combate la anemia debido a su elevado contenido de hierro, proporcionando el 60% del valor diario recomendado en una porción.
Además de ser un alimento nutritivo, la cañihua es versátil en la cocina. En Perú, se consume como harina tostada en el desayuno, en ensaladas, o en platos tradicionales como refresco de pito, kispiña, o sopa de granos. Su valor nutricional es considerable, ofreciendo calcio, fósforo, hierro, y diversas vitaminas, lo que la convierte en un superalimento esencial para las poblaciones andinas desde tiempos milenarios.
Valor nutricional de la cañihua
En cada 100 gramos de cañihua se pueden encontrar las siguientes vitaminas y minerales:
- Calcio: 87 mg
- Fósforo: 335 mg
- Hierro: 10.80 mg
- Vitamina B1: 0.62 mg
- Vitamina B2: 0.51 mg
- Vitamina B3: 1.20 mg
- Vitamina C: 2.20 mg
Qillqaq: W. Jr Arce
Qichwapi: Albino Benito