Kay jueves iskay chunka tawayuq punchaw febrero killapim, Rusia hatun suyu umalliq; Vladimir Putinmi “operación militar especial” nisqan qallariyta kamachirqan, chay uchuy suyu Dombás sutinchasqaman Ucrania suyupi. Kay sasachakuymi urapa pasasqanman hinaqa invasión militar nisqanman tikrarun chaymi chayarun kamas hatun llaqta Ucrania suyuman, Kiev nisqanman, chay hatun llaqta, umalliq “Volodímir Zelenski” aswanraq tanichikkan chay sasachakuyta.


Humalliq Putinpa munasqanhinaq “desmilitarización y la desnazificación de Ucrania”, nisqan ruraymi chaynallataq mana munanchu chay OTAN nisqanman Ucrania laqakunanta. Laqakuspaqa sasachaymansi Rusia suyuta churanman ninmi Vladimir Putin.

Chaynallataqsi, wakin occidente nisqan suyukuna kay Estados Unidos, Canadá, Inglaterra chaymanta Francia huchacharunku Rusiata hinaspapas kamarachinkus qullqinkunamanta icha tanichinman kay guerra nisqanta Putin nispa. Chaynallataqsi América Latiana nisqan suyupipas, llapallan yupan suyukunas, hinallataq Perú suyupas, mana munankuchu awqanakuy nisqanwan sasachakuykuna kananta.

Allin qipa pachakuna yuyarinapaq
1954: U.R.S.S umalliq Nikita kruschev huykusqa Crimea nisqanta llaqtata Ucrania suyuman.
2014: Crimea llaqta rakikun Ucrania suyumanta hinaspa Rusia suyuman kutiykun paypa.
2021: Noviembre killapi, Rusia murukunkunata Ucraniawantinkuqman kacharurqan.
2021: Diciembre killapi, kamachikuq Vladimir Putin sasachakymanta lluqsiyqa llapa imanmanta chaskiyqa, kanman Ucrania OTANman ama rinmanchu, kaymi mana ari nisqachu karqan.
2022: 21 febrero killapim, Putin iskay ucraniapa suyunkuna (Luhanskwan Donetsk) rakikusqanta chaskirqan.
2022: 24 febrero killapim, Rusia Ucraniaman yaykuynin qallarirqan.
Kay awqanakuymi 200 pachak UCRANIA runakunpa wañuynintaña aparamun, hinaspapas 1000 yupay kirisqakuna, chaymanta waranqanpim ayqikuq runakunapas.


En español
Rusia, de la mano de Putin, inicia la guerra contra Ucrania
El jueves 24 de febrero, el presidente de Rusia, Vladimir Putin autorizó el inicio de una “operación militar especial” en la región de Dombás en Ucrania. Dicha operación se convirtió con las horas en una invasión militar y ha llegado a la capital de Ucrania, Kiev. La ciudad, con el liderazgo de su presidente “Volodymyr Zelenski” aún resiste a dicha agresión.
El objetivo, según Putin es la “desmilitarización y la desnazificación de Ucrania”, así como la oposición a la posible adhesión de Ucrania a la OTAN. Dicha adhesión significa un riesgo a la seguridad de Rusia según su Vladimir Putin.
De otro lado, países occidentales como Estados Unidos, Canadá, Inglaterra y Francia condenan a Rusia y han aplicado una serie de sanciones económicas con el fin de hacer retroceder a Putin. En América latina, la mayor parte de países, incluido el Perú, muestran su desacuerdo con las acciones bélicas.
Principales fechas para recordar
1954: El líder de la U.R.S.S Nikita Kruschev cede la región de Crimea a Ucrania.
2014: Crimea se separa de Ucrania y se une a Rusia con el apoyo de esta última.
2021: En noviembre, Rusia envía tropas a la frontera con Ucrania.
2021: En diciembre, Vladimir Putin dice que la salida a la crisis pasa por una aceptación de sus demandas, entre ellas que Ucrania no nunca formé parte de la OTAN, algo que no fue aceptado.
2022: El 21 de febrero, Putin reconoce la independencia de 2 regiones de Ucrania (Luhansk y Donetsk)
2022: El 24 de febrero, se inicia la invasión rusa a Ucrania.
Dicha guerra ya ha costado la vida de cerca de 200 civiles en Ucrania, más de 1000 heridos y miles de refugiados en países vecinos.

Qillqaq: W. Jr. Arce
Runasimipi: Benito Zuasnabar.