Congreso ukhumantapacha, rimanakuyninkunamanta sesión plenaria nisqapin wasapachimunku huk kamachikuyta kay kamachikuytaq chinkachin huq ñawpa kamachikuyta, chay ñawpa kamachikuypa munayninqa karqan mineriakuna mana allin kamachisqa explotacionta sayachiymi.
Congreso ukhupin wasapachimunku huq kamachikuyta, chay kamachikuyqa chinkachipun chay Decreto Legislativo 1607, hunt’apaqninta. Qanchis chunka pusaqniyuq congresisitakunan siq’iyunku chay musuq kamachikuy wasapananpaq, mana waqmanta siq’iyniyuq, congresistakunaqa chay ñawpa kamachikuyta t’iqraripunku, chay t’iqrariywanqa Policía Nacional Perú suyumanta, ura watakunapiqa paykunamanta hark’aranku kay mana allin minería llank’aykunata, chaymi karan huk registro nisqa, kunantaq chay musuq kamachiywan manaña nisyu qhawasqachu kapunqa hinaspapas chay registro nisqaqa waqmanta ruwarikapunqa, ña ruwasqaña kananmanta, chaymi llakikuy, kay mana allin minería llank’aqkunaqa aswan utqhaytaraq puririnqaku, chaymi llaki kachkan, chay Registro Integral de Formalización Minera sutichasqapi (REINFO) nisqapas waqmantaraq qhawarikunqa, chaymi tukuy ura watakunapi llank’asqakunata sarunchapuchkanku.
Kay kamachikuy wasapananpaqqa, isqun huñunakuykuna (bancadas) congreso ukhupi, siq’inku acta nisqata, chaywantaq utqhayllata puririchinku chunka kinsayuq marzo killapi.
Kay comisión rimasqankupin, umalliq congresista Segundo Quiroz sutiyuq, kay aprobasqa kamachiymanta nin, ñawpa kamachiysi sayachiran huq huch’uy mineriakunata hinallataq minería artesanal nisqakunata formalización ukhuman haykunankupaq.
Kay kamachiy t’iqraywanqa, tukuy mineros informales huq allichasqa qilqawan kananku minería llank’anankupaq, chaymi isqun chunka p’unchawta quchkanku chayta ruwanankupaq.
Waqmanta, congresista Quiroz sutiyuq, nin, kay musuq kamachikuyqa ruwakunanpunin karan, maypachachus, tukuy Perú suyumanta minerokuna sayariyta munachkaranku. Paykunaqa formalización nisqata mañarikuyta munarqanku, kunantaq gobiernomatapacha, ña chay kamachikuy t’iqrarisqaña kachkan .
Qusqu llaqtapi minería informal llank’asqankupi, huk runa wañupun hinallataq chunka kinsayuq runakuna k’irisqa tarikapunku.
Colquemarca, Chumbivilcas wamanimanta, Qusqu llaqtapi, minería informal llank’aypi t’uhachisqankupi, huk runa wañupun hinallataq chunka kinsayuq runakuna k’irisqa kapunku, kayqa kasqa huk p’unchaw marzo killapi.
Rosmi Rivas Hurtado, kay Dirección de Prevención y Control de Emergencias de la Gerencia de Salud Qusqumantapacha, nin, kay t’uhachiyqa kanman karan mana allin amachasqa llank’asqankupi, chaymantapas, combustibleta hap’isqankupi t’uhaqkunawan kuska, kayqa kasqa minera Flor de Chapina sutiyuqpi. Aswantaqa qhawarichikunan, Perú suyunchispiqa aswantaraq yapayukuchkan kay minería ilegal llank’aykuna, kachkanmi Pataz, La Libertad llaqtapi hinallataq, yunka ukhukunapi, kaykunaqa mana allin kamachikuykunawan purichisqa kanku, chaymi mana allinchu, maypachachus runakuna llank’ayninkupi mana amachasqa kanku chayhinapi kawsayninku tatichisqa kapunman utaq k’irinchasqa kankuman.
Qillqaq: Helen Quiñones