Epidemiologiapi llamkaspa hampiq tayta César Cabezasmi willamuwanchik imaynatam yachachwan dengue wiruspilluwan kaspa allinyayta.
Paymi nin kay wirus pillu ama llaqtanchikpi mastarikunanpaqmi llapallan Perú suyu umalliqkunata mañasaq huk sunqulla, huk hamutaylla llamkananchikpaq kay unquy puchukachinapaq.
Ministerio de Salud (MINSA) willamuwanchik kay wirus pillu ama wiñananpaqsi mañanqa Consejo de Ministrospi 20 Perú suyu llaqtakuna tawa Killa, Salud Emergenciaman yaykunanpaq.
Manchapa, manchapa kaq Punilla Perú suyu kunan covi 19 ripukuptin kay dengue wirus pilluñataq atipawachkanchik.¿Ima huchamantataq kaynataña ñakarichkanchik?
OMS(Organismo Mundial de la Salud) willamuwanchik kay unquyqa puririchkan unquq wanwapa suquwasqanchik raykus, chaymi nimuwanchik amas yakuta quñuspa kichasqataqa saqisunchu, chaypis chay wanwa miran.
¿Imaynatataq kay dengue wirus pillu rikurimun?
– Rupariy (fiebre)
– Uma nanay, pisillamanta aswanta nanay wiñarin.
– Ñawiykipa muyuriqninmi nanasunki
– Anku nanay.
– Muqu manay
– Lliw armakuyniki(cuerpo) pukayamun.
– Sichu aswanyanki hinaptinqa:
– Manam samayniyki allinchu kanqa.
– Llapan armakuynikim nananqa.
– Sunquykim muyunqa.
– Mikusqaykita kutichinki.
– Yawarta tuqanki sinqaykiwan, simikiwan.
Aedes algyptymi, kay dengue wiruspa sutin, kaytam unqusqa wanwa tukuy nastinman mastarichkan manchakuyllapaqña.
Piura llaqtapi aswa aswan kakuchkan.
Qayna punchaw 18 aymuray killakamam 27% unquqkuna 23,356 karqa, chaypitaqmi 14 wañusqa almakuna.
Lambayeque llaqta hatin, 20%.manta 80% man wiñarin utqaychallaman.
Loreto, Ucayali, Ica llaqtakunapipas 19 wañusqakuna kachkan.
Lima llaqtapipas 7,000 dengue wirus pilluwan unquqkuna kachkan:
San Juan de Lurigancho, 1,746 .
San Juan de Miraflores, 1,125
Ate, 543.
Comas, 413.
Kay wata purisqampim 82,487 dengue wirus pilluwan unquqkuna kachkan llapan Perú suyupi , 67 dengue wirus pilluwan confirmasqa wañuqkuna ichaqa 23 wañuqkunam manaraq denguewan utaq huk unquykunawan wañuqkuna kachkan.
Manam kay willakusqanchik llaqtakunapi kawitupas kamanchu, unquqkunam qurunta hina suyana salapi suyallachkanku qampichikunanmupaq.
Amas kikillanchikqa hampinakuchwanchu, hampina wasimanpunis rina kanqa, ama ima nanay utaq llaki hatimuwananchikpaq.
Taytachata mañakusun kan dengue wirus pillu unquy chinkarunanpaq.
Qillqaq: Ines Acosta.
Qichwapi: Albino Benito